Marineterrein: van scheepswerf naar innovatiecampus

Marineterrein wordt innovatiecampus

Een innovatiecampus ontwikkelen op het Marineterrein is van groot belang voor de economische en wetenschappelijke positie van Amsterdam. Het is een prachtige locatie in het centrum van de stad. Met de fiets, veerponten, trein en metro zijn universiteiten, HBO’s en kennisinstellingen gemakkelijk te bereiken. Breng een grote diversiteit aan disciplines en ambitieuze mensen bij elkaar om maatschappelijke problemen op te lossen. Zo ontstaat weer nieuwe kennis, samenwerking en nieuwe mogelijkheden. Door de verzamelingen van mensen, kennis, creativiteit en ambitie ontstaat een brandpunt van dynamiek en ruimte voor vernieuwing.

Aan de oostkant van het Marineterrein kan een compacte woon-werkwijk ontstaan voor studenten en start-ups. Geen torenhoge verticale campus zoals in veel Amerikaanse steden, maar smalle straatjes, pleintjes en witte woon-werkcomplexen met groene dakterrassen. Beeldbepalende, industriële gebouwen blijven behouden. In de compacte wijk ontmoeten studenten en startende ondernemers elkaar op straat, op de pleintjes en de groene dakterrassen. Voor innovatie is nabijheid van interessante mensen en allerlei functies een belangrijke voorwaarde.

Het witte en groene karakter van de Plantage-buurt kan als basis dienen voor de architectuur van de nieuwe wijk. Door compact en met vijf tot acht etages te bouwen kunnen de kosten van de bouwwerken en de infrastructuur worden beperkt.

Amsterdam presteert nog onvoldoende als universiteitsstad

Met 6,6% internationale studenten blijft de stad ver achter bij steden als Londen (26%), Parijs (22%), Berlijn (16%), Zürich (24%), Wenen (23%), Barcelona (11%) en Brussel (26%), zo blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau StudentMarketing.

Toch is Amsterdam wereldwijd nummer 5 van de meest bezochte steden door jongeren. De stad profiteert dus veel te weinig van de populariteit onder jongeren. Amsterdam wordt door jongeren vooral gezien als een stad om te bezoeken en te feesten, maar niet om te studeren.

Banen en inkomsten door buitenlandse studenten
“Internationaal hoger onderwijs zorgt voor veel werkgelegenheid. Elke internationale student creëert ongeveer een derde lokale baan en 10.000 euro aan extra economische activiteit. Internationale studenten zorgen daarnaast voor meer bezoekers. Van de buitenlandse studenten geeft 90 procent aan dat ze in hun studiestad willen blijven. Dit betekent dat een hoger aandeel internationale studenten Amsterdamse bedrijven zullen voorzien van een ruimer aanbod jong talent.”

Bron: www.classof2020.nl/amsterdam-university-capital 

Afgestudeerde internationale studenten die in Amsterdam hebben gestudeerd, willen graag blijven. Zij vinden echter onvoldoende aansluiting naar werk. Daarnaast zijn er te weinig betaalbare woon- en werkruimten.

Geen Neelie Kroes campus

De campus is bedoeld als verzamelplek voor alle disciplines en geen ICT-campus met een app’je hier en een app’je daar. Internet bedrijven kunnen uitgroeien tot grote wereldwijde spelers, zoals Booking.com, maar dat zijn uitzonderingen. Bij een ICT-gedreven campus, zoals bij de StartUpDelta, heerst een onbegrensd geloof in de wonderen van big data, open data, apps en andere ICT-toepassingen.  Rutger Bregman van de Correspondent schreef hierover een artikel met de titel De Grote Disruptive-Start-up-Out-Of-The-Box-Co-Creation-in-the-Cloud-Bullshit-Bingo.

Bejubeld worden ze, zo schrijft Bregman: de ‘innovatieve start-ups’ die vanuit Nederland de wereld veroveren. Maar als je ziet voor welke problemen deze bedrijven oplossingen bedenken, rijst de vraag: waarom eigenlijk?

Op de internationale innovatiecampus komen kennis, allerlei vakgebieden en ambitieuze mensen bij elkaar die maatschappelijke problemen willen oplossen. Zo ontstaat weer nieuwe kennis, samenwerking en nieuwe mogelijkheden. Door de verzamelingen van mensen, kennis, creativiteit en ambitie ontstaat een brandpunt van dynamiek en ruimte voor vernieuwing.

Wat is het doel van de innovatiecampus?

Het doel van de campus is:

• Aanzienlijk meer buitenlandse studenten naar Amsterdam trekken
• Creatieve, innovatieve en ondernemende studenten met een grote mix aan studierichtingen in de campus huisvesten (studenten moeten ‘solliciteren/motiveren’ om toegelaten te worden)
• Afgestudeerde (internationale) studenten faciliteren om een bedrijf te starten
• Een internationale ontmoetingsplaats voor wetenschappers, designers, bezoekers uit de hele wereld realiseren
• Een nieuwe aantrekkelijke, internationale wijk in het centrum met innovatieve mode- en designwinkeltjes, ateliers, etc. ontwikkelen.

Verdeelsleutel en criteria

Voor het toewijzen van woon- en werkruimten aan creatieve, innovatieve en ondernemende studenten en starters kan een bepaalde verdeelsleutel worden gehanteerd. Bijvoorbeeld 30% Nederlandse studenten, 40% buitenlandse studenten en 30% veelbelovende starters. Studenten worden niet zomaar toegelaten. Zij worden geselecteerd op basis van hun passie om een bijdrage te leveren met hun studie aan een betere wereld.

Veder kunnen aan de hand van selectiecriteria -zoals bijvoorbeeld de kwaliteit van een businessplan- talentvolle afstudeerders worden gefaciliteerd. Het is belangrijk voor de kennisdeling en versnelling van het innovatieproces dat in de wijk een mix wordt gehuisvest van studenten die (medische) technologie, life & neuro sciences, informatica, design, etc. studeren. Want diversiteit van disciplines, talent, passies en ervaringen is een belangrijke voorwaarde voor creativiteit, innovatie en ondernemerschap.

In het begin zal er sprake zijn van organische groei en zullen de criteria flexibel worden gehanteerd om de woonruimtes vol te krijgen in het geval er nog te weinig buitenlandse instroom op gang is gekomen. Dit kan door buiten de categorie en criteria vallende studenten een tijdelijk huurcontract te geven. Maar het realiseren van het doel -meer talentvolle buitenlandse studenten aantrekken- heeft prioriteit. Omdat dit van groot belang is voor de ontwikkeling van Amsterdam

Gezamenlijk aan de slag

De campus kan een gezamenlijk project en investering worden van de gemeente Amsterdam, de UVA, VU, enkele nieuwe universiteiten, de HVA, AMC, VUmc, kennisinstellingen en investeerders zoals de Pensioenfondsen ABP en PGGM, commerciële investeerders en woningbouwcorporaties zoals de Key.

Om de risico’s te verdelen kunnen blokken van de compacte wijk door verschillende partijen worden ontwikkeld. Wel zullen de gehanteerde doelen, opzet, karakter, architectuur en de criteria door alle betrokken partijen gedeeld en nageleefd dienen te worden.

“Het aantrekken van meer buitenlandse (top)studenten (…) is een speerpunt van onze gezamenlijke inzet samen met de Board (Amsterdam Economic Board) de komende periode.” Louise Gunning, collegevoorzitter UvA en HvA.

Waarom is de innovatiecampus voor Amsterdam een noodzaak?

1. Klimaatverandering, matige leefbaarheid in steden en spanningen in de samenleving vragen om grotere inspanning om problemen aan te pakken. Talent uit binnen- en buitenland is nodig om deze uitdaging te kunnen oppakken.
2. Door de globalisering vindt het proces van kennisontwikkeling en -toepassing veel sneller plaats. Het faciliteren van excellente leer-, ontwikkel- en maakplekken is een noodzakelijke voorwaarde daarvoor.
3. Kennistoepassing vindt efficiënter en effectiever plaats in steden met veel ontmoetingsplekken, broedplaatsen, tijdelijke, experimentele locaties zoals De Ceuvel, internationale kennisinstellingen, onderzoekscentra zoals Sarphati Institute, maakacademies zoals Design Academie Eindhoven, intermediaire organisaties zoals Mediamatic en Pakhuis de Zwijger, en vooral ook door bottom up initiatieven gefaciliteerd door de lokale overheid.
4. De relatie tussen universiteiten en samenleving is nog vrij onderontwikkeld. De moderne wetenschapper leeft in een naar binnen gekeerde wereld, mijdt het publieke debat en is vooral bezig met het schrijven van onderzoeksaanvragen en artikelen voor vakgenoten.[1] Een grote internationale campus met ondernemende studenten en start-ups kan zorgen dat wetenschappers zich meer gaan richten op kennistoepassing.
5. Meer creatieve en innovatieve experimenten, start-ups en bedrijven zijn nodig om de ontwikkeling richting circulaire economie en een gezonde, sociale en slimme, clean tech stad te versnellen. De internationale innovatiecampus stimuleert dit innovatieve proces.
6. Amsterdam heeft een grote achterstand voor het aantrekken van buitenlandse studenten. Volgens de Class of Amsterdam trekt de stad “ieder jaar 1,2 miljoen jonge toeristen, maar maakt nauwelijks plaats voor buitenlandse studenten. In een vergelijking tussen negen Europese steden is Amsterdam de minst internationale studentenstad. De achterstand van Amsterdam op andere steden groeit de komende jaren.” Bron persbericht via http://classof2020.nl/amsterdam-university-capital/
7. Amsterdam heeft minder internationale studenten. Met 6.750 internationale studenten (6,6%) blijft Amsterdam onder het niveau van vergelijkbare Europese steden. Londen is in Europa koploper met ruim 100.000 studenten uit het buitenland, maar ook steden als Kopenhagen, Berlijn, Madrid en Wenen hebben ieder ruim driemaal zoveel internationale studenten als Amsterdam. Ook binnen Nederland is het aandeel internationale studenten lager dan gemiddeld. Bron: rapport Wordt Amsterdam de University Capital van Europa? Internationaal Hoger Onderwijs als economische motor? Aanbevelingen van The Class of 2020 Conferentie aan de stad Amsterdam. Februari 2014.
8. Volgens dezelfde bron: Als de stad het aantal internationale studenten zou weten te verdubbelen dan zorgt dit voor een pool aan internationaal talent die de economie hard nodig heeft. Het levert duizenden banen, miljoenen aan investeringen en honderden mogelijke nieuwe startups op. Maar zelfs met een verdubbeling hoort Amsterdam bij de achterhoede van Europa.
9. Afgestudeerde internationale studenten willen graag blijven, maar vinden onvoldoende aansluiting naar werk en ondernemerschap. Het actief koppelen van studenten aan bedrijven via stages en het ondersteunen van startups verhoogt de kans op een langdurig verblijf in de stad. Zie bron via http://issuu.com/buenagente/docs/the_class_of_2020_magazine_report_20110914_m. Ook uit onderzoek van Bureau Broedplaatsen blijkt dat bijvoorbeeld internationaal talent van de Rietveld Academie vertrekt omdat er onvoldoende betaalbare woon- en werkruimte is.
10. Amsterdam groeit de komende tien jaar naar verwachting met 60.000 inwoners (tot 2040 komen daar nog zo’n 100.000 bij). Indien er geen aparte internationale campus wordt gebouwd zal de druk op de woningmarkt nog verder stijgen en zal Amsterdam er waarschijnlijk niet in slagen het aantal buitenlandse studenten te laten stijgen.
11. Amsterdam loopt in vergelijking met Londen en andere Europese steden extra werkgelegenheid en inkomsten mis. Elke internationale student creëert ongeveer eenderde lokale baan en 10.000 euro aan extra economische activiteit. Internationale studenten zorgen daarnaast voor meer bezoekers. Ook de extra dynamiek en sociale mobiliteit zal de stad dan mislopen.