Peuters met zelfbeheersing blijken later in het leven succesvoller stellen de Britse hoogleraren psychologie en neurowetenschappen Terrie Moffitt en Avshalom Caspi. Zelfbeheersing blijkt al vroeg een psychologische kenmerk te zijn dat in je jeugd bepaalt welke kant je leven op gaat. Dit kenmerk is cruciaal voor latere gezondheid, rijkdom en succes. Dit beeld was ook te zien in het onderzoek naar ruim 1100 Britse tweelingen. De tweelingbroer of –zus die over minder zelfbeheersing beschikte, deden het op 12-jarige leeftijd slechter: ze rookten vaker, presteerden minder op school en vertoonden meer asociaal gedrag.
Nog belangrijker is dat zij stellen dat het bijspijkeren van de vaardigheid zelfbeheersing de levenskoers van kleuters kan veranderen. In welke klasse een kind is geboren ligt vast en het IQ kan een beetje worden verbeterd. Maar zelfbeheersing kan fors worden verbeterd. Dat biedt volgens Moffitt en Caspi de mogelijkheid een hele bevolkingsgroep te verheffen. Kan dat tot extra welvaart en welzijn leiden en kan de samenleving daardoor veiliger worden? Moffitt vindt dat zelfbeheersing voor deze eeuw net zo doorslaggevend kunnen zijn als alfabetisering rond 1900. Volgens Moffitt begint “een nieuwe periode, waarin psychologische eigenschappen in de samenleving het verschil maken. Niet hoe rijk je ouders zijn, of hoe slim je bent, maar vooral hoeveel discipline je hebt”.
Volgens Moffitt en Caspi kan het bijspijkeren van de vaardigheid zelfbeheersing de levenskoers van mensen veranderen. We kunnen stellen dat er sprake is van een grote doorbraak in het denken over de ontwikkeling van mens en samenleving. In de afgelopen twintig jaar is er veel kritiek geweest op het idee van de maakbaarheid van de samenleving. Maar via de “psychologische maakbaarheid van de mens”, staat ook de maakbaarheid van de samenleving weer op de agenda.
Ik vind het bijspijkeren van vaardigheden bij kinderen een meer kansrijke aanpak dan het behaviour change beleid van de Amerikaanse en Engelse regeringen. Dit beleid wordt ingezet om obesitas aan te pakken en voorkomen. Het beleid is gebaseerd op de Nudge-theorie van Richard Thaler & Cass Sunstein. Hun idee is dat mensen met een zachte hand, met een zetje (nudge) in de rug, naar betere keuzes worden geleid zonder hen te beperken in hun keuzevrijheid. Hierop is onder meer kritiek gekomen van de Science and Technology Sub-Committee van de The House of the Lords: ‘Nudging’ on its own is unlikely to be successful in changing the population’s behavior (meer lezen op www.parliament.uk). Ook The Guardian publiceerde een reeks artikelen met kritiek op deze ‘zachte’ aanpak. Deskundigen die zich bezig houden met obesitas en duurzaamheid geloven niet meer dat mensen vrijwillig met zetjes en prikkels zijn te corrigeren. Maar misschien kunnen we jongeren wel een ‘zetje’ geven om hun vaardigheid zelfbeheersing bij te spijkeren.
Bronnen: Ellen Visser, Wie zich inhoudt krijgt een beter leven’. Volkskrant, 3 november 2012.
(2009) Richard Thaler & Cass Sunstein, Nudge. Naar betere beslissingen over gezondheid, geluk en welvaart.
Meer info op de website van Moffitt en Caspi.
https://toonjansen.online/zintuigen-op-scherp-bij-patat