Lucy in the Sky Without Diamonds is een verhaal over afscheid nemen. Afscheid van Zuid-Amerika na een lange reis maar ook van Lucia die ik ontmoette in Huaraz. Geschreven op de laatste avond in Zuid-Amerika voordat ik weer terugreisde van Lima naar Londen. #huaraz #zuidamerika #reisverhaal
Adiós Lucia, ya…debo dejar
Ongelooflijk, wat je op zo’n dag allemaal ziet aan kleuren en veranderingen in het landschap. De bus vertrekt van een hoogte 
van 3000 meter, stijgt naar 4100 meter en daalt daarna snel af in de richting van de Stille Oceaan. We rijden langs half ingestorte huizen. Zo neem ik afscheid van de Cordillera Blanca met zijn hoge besneeuwde bergen. Hier kom je meer lama’s tegen dan mensen en soms een wandelaar met ezeltjes.
De weg kronkelt ver beneden me als een lint tussen de steeds lager wordende bergen. De bergwanden lijken wel door een graficus te zijn geëtst. Naast een huisje wordt eten klaargestoomd onder een hoopje aarde.
Een tijd rijden we langs kale, gelige bergen waar nog geen cactus zich lekker voelt. Maar in de dalen, naast de naar de zee stromende rivier, het mooiste groen van de wereld. Het is het groen van de rijstvelden met slingerende irrigatie dijkjes. We rijden door stoffige dorpjes en bij een van de militaire controles wordt een Peruaan uit de bus gehaald. Dan maken de bergen plaats voor grote vlaktes waar het groen van het suikerriet overheerst. Hier wonen geen kleine boertjes zoals daar boven in de Andes.
Snel een visje met patat en cola
We stoppen in een grijze kustplaats zoals er zoveel zijn langs de kust van de Stille Oceaan. De bus wordt precies voor de ingang van een restaurant gereden en iedereen wordt met zachte hand het restaurant ingeleid. Snel een visje met patat en cola. Na de snelle maaltijd reizen we een aantal uren door het droge en woestijnachtige kustgebied. Ik geniet als de bus op een steile zanderige helling rijdt met de blauwe zee enige tientallen meters onder me. Zo nu en dan een baai met moderne vissersboten, die de vismeelfabrieken moeten bevoorraden. Soms een klein bootje met een eenzame visser. Dicht bij Lima komen we langs een luxueuze badplaats met grote hotels. En een laatste militaire controle.
Lima, een ‘Ongeluk na de Eerste Communie’
De Panamericano, die nu autobaan is geworden, splijt de buitenwijken van Lima doormidden. Op een kruispunt een vreselijk ongeluk. Paniek. Veel doden, maar de bus rijdt langzaam verder. De details lees ik de volgende morgen van alle voorpaginas: ‘Ongeluk na Eerste Communie’.
We rijden over de Plaza 2 de Maya of Plaza Bolognesi, dat gekke plein met al diezelfde ronde gebouwen. Een bijna in al z’n onderdelen uit elkaar vallende taxi brengt me in de buurt van m’n hotel. De chauffeur moet genoegen nemen met een paar honderd soles onder de al afgedingde prijs. Dat is pas onderhandelen.
Hotel Richmond, ooit een prachtig hotel, mag wel eens worden opgeknapt. Ben ik de enige gast in het hotel? Maar buiten, op het pleintje voor de La Merced kerk, speelt een groepje vrouwen enthousiast indiaanse muziek: ‘Poco a poco’.
‘Lucy in the Sky’, ik denk aan je, Lucia!
Na dagen te gek zijn gegaan met Lucia in Huaraz, denk ik steeds aan haar. ‘Pah, pah, pah, jah, Mentiroso’ schiet het door m’n hoofd. Dat was het uitdagende zinnetje dat Lucia vaak tegen me zei. Haar moeder overleden bij een aardbeving in Huaraz (1970), maar Lucia is een vrolijke meid. Lucia werkte in het archeologisch museum. Omdat zij hoog in de bergen woont was zij voor mij dé Lucy in the Sky, natuurlijk zonder diamanten. Want niemand heeft daar veel geld om te leven. Lucia, zonder diamanten, maar wel ’the girl with the sun in her (kaleidoscope) eyes’.
Een chinees slaat met zijn vliegenmepper
‘El Caballo Rojo’ lees ik in neon aan de andere kant van de straat. Hoeveel mensen hebben geen elektriciteit in Lima? Eén miljoen? De Chinees achter de bar slaat met zijn vliegenmepper in de glazen kast met etenswaar. La Rimascente. Steeds komen mensen het restaurant binnen om zich in de stinkende hoek te ontdoen van hun volle blaas. Als ik denk aan al die kinderen, die de hele avond het ene na het andere restaurant inlopen om één sigaretje te verkopen, dan geneer ik me dat ik eet. Een dronken man komt bij me zitten, spreekt een paar Engelse woorden en roept keihard om een glaasje om wat bier van me te kunnen bietsen.
De laatste avond in Zuid-Amerika, nu al heimwee
De laatste avond in Latijns Amerika. Denk ik aan Lucia van het archeologische museum in Huaraz. Zij zat achter een groot bureau in de hal. Heb helemaal niets in het museum gezien, want ik heb twee uur met haar staan praten. Daarna twee avonden met haar ‘uit’ geweest. In het museum in LIMA werd het kijken me vanmorgen lastig gemaakt door de geüniformeerde schoolmeisjes, die meer belangstelling voor mij hadden dan voor de prachtige keramische kunst van hun voorouders.
Wat een mooie mensen heb ik tijdens mijn reis ontmoet
Na al die mooie mensen, ontmoet ik een paar dagen geleden ook nog Lucia. Een fantastisch slot van mijn reis. ‘Lucy in de Sky’ in de hoge bergen van de Andes.
De mooiste, leukste en swingendste meid van het hele continent en zit ik me hier toch heimwee te krijgen. Heimwee voordat ik weg ben. In Lima kom ik een Hollander tegen, die vanmiddag heel gerimpeld tegen me zei: “Je moet nu al plannen maken om terug te komen”. Dat lukt me echt niet. Na die lange reis is het heel moeilijk om afscheid te nemen. Wat een mooie mensen heb ik ontmoet. Ik vergeet jullie niet!
Hoe zal ik me voelen als ik weer in Nederland ben? Als troost bestel ik een stuk aardbeientaart. Opvallend dat mannen in het openbaar veel vaker een arm om hun vrouwen heen slaan dan andersom, denk ik tussen de happen taart door.
600 mijnwerkers lopen hongermars van 758 kilometer
Mijn lichaam gloeit van de Latijns-Amerikaanse sentimenten en van Lucy in the Sky. Ik snap nu ook wat Greg bedoelde met die speciale sfeer in Peru. Of voel ik een andere sfeer? Grotere tegenstellingen dan in Colombia en Ecuador? Daarom ook gevoeliger, meeslepender en dramatischer? Of overdrijf ik omdat het mijn laatste avond is. Misschien ook doordat de kranten in Peru zoveel sensatie in hun kolommen stoppen.
De laatste weken bijna iedere dag een foto van een lijk op de voorpagina’s. Of door die hongermars van zeshonderd mijnwerkers uit Ayacucho, die met hun vrouwen en kinderen 758 km naar Lima lopen om negen maanden achterstallig loon te eisen. Onderweg zijn al twee kinderen geboren. ‘Una dio a luz en plena carretera’, stond er in de krant. Of de arbeiders vanmiddag voor het Ministerie van Arbeid. Met hun plastic helmen op, uren lang als soldaten in een onbeweeglijke en vastberaden houding. Om hun waardigheid te tonen aan een corrupte politieke leiding?
Voor het eerst in vier maanden drink ik weer eens tapbier. ‘Cerveza Cristal, La Campeona. Chopp!’ In Peru is de levensstandaard in de steden aanmerkelijk hoger dan wat ik in de laatste maanden in de andere landen gewend was.
Vaak heb ik gedacht dat de mensen in Latijns Amerika op de een of andere manier gelukkiger kunnen zijn. Verbeeld ik me dat? Zo schiet van alles door m’n hoofd, die laatste avond.
Wil je por favor toffees van me kopen?
Maar hier is een drama ook een drama. Zoals die metselaar, die s’morgens in alle vroegte door een bus wordt doodgereden. En de voorbijganger, die zijn zakken en sokken doorzoekt om hem te beroven. Een van zijn broers bedekt later zijn bloed op de straat met aarde. Zijn vrouw blijft met haar vijf kinderen achter, terwijl ze ook nog in verwachting is van de zesde.
Het gezin woonde pas een jaar in Lima, omdat het op hun geboortegrond onmogelijk was geworden om in leven te blijven.
Een collecte moet het geld bijeen brengen voor de begrafenis. De moeder kan alleen maar hopen dat een of andere liefdadigheidsinstelling wat geld voor haar verslagen gezin heeft.
Vier toffees koop ik van een meisje na haar aanhoudende vraag om van haar ‘por favor’ wat te kopen. Alsof haar leven ervan afhangt. Al die dingen, die om me heen gebeuren schrijf ik op papieren servetjes, bang dat ik anders die speciale sfeer zal vergeten.
‘No gracias señor, muy amable’
Vandaag heb ik een winkel gezien met schoenpoetsers. Een soort super-schoenpoetsmarkt. Ook dat is hier in Peru georganiseerd. Een van de toffees geef ik aan het jongetje, dat nu al voor de derde keer langs m’n tafeltje komt met een stapeltje fotoalbums. Na een klein kwartiertje komt hij weer langs, maar loopt nu door. Hij kijkt naar me alsof hij me al jaren kent.
Ze moeten me wel een rare vinden. Zit ik hier met al die gedachten naar al die andere tafeltjes te kijken om dan opeens zeer serieus de dop van mijn blauwe pen te trekken en fanatiek te gaan schrijven.
Mijn laatste avond in Latijns Amerika. Door m’n hoofd spookt nog steeds ‘Lucy in de Sky’. ‘No gracias señor, muy amable’, zegt mijn buurman tegen een man, die hem een boekje wil verkopen. De tolerantie van deze mensen is ongelooflijk.
Hoog in de gang zweeft Lucy in the Sky
Om de paar minuten komt iemand aan je tafel. Nu komt een lotenverkoper langs. Eigenlijk zou ik een lot op deze laatste avond moeten kopen. En zo maar aan iemand moeten geven. Die natuurlijk de hoofdprijs wint. Of iets waar die niets aan heeft. Maar dat is altijd weer koopwaar. Als Latino’s iets willen dan doen ze het ook ‘poco a poco’.
De straat is vol met mensen en koopwaar. Vooral boeken en tijdschriften. Met wat zoute pinda’s in een papiertje loop ik naar Hotel Richmond met zijn hoge duistere gangen. Hoog in de gang zweeft Lucia uit Huaraz……….het meisje met de zon in haar ogen.
Hoog in de gang zweeft ‘Lucy in the Sky’, the girl with the sun in her eyes’.
In de bus naar Lima denk ik aan Lucia uit het archeologisch museum van Ancash in Huaraz
Als ik Huaraz verlaat hangen wolken laag boven de besneeuwde bergen van de Cordillera Blanca. De weg slingert en is zo smal dat de wielen van de bus nog net de grond raken. Zo raak ik steeds verder weg van die magische plek. Een dag geleden was ik nog bergop aan het wandelen. Toen ik daarboven zat te tekenen, kwamen zoals altijd en overal in Zuid-Amerika, jongetjes naast mij zitten om mee te kijken. Nieuwsgierig, vragen stellend, pratend en wijzend. Een van de jongetjes schijft de namen van de bergen op mijn tekening, de Llaca en de Cojup. Op school leren ze naast Castillano (Spaans) ook Quetchua (de taal van de inheemse bevolking), vertellen ze.
Geblancheerd koolblad met aji
Tijdens het afdalen, als de zon achter de bergen verdwijnt, daalt de temperatuur snel. Bij een huisje word ik uitgenodigd door een jonge familie om wat te eten. Ik krijg een geblancheerd koolblad met daarop aji. Heerlijk, ik word daar warm van want het is best fris zo hoog in de bergen. Aji is een oranje/rode saus van chili pepers, veel gebruikt in de Peruviaanse keuken. De bladeren van de kool blancheren ze in een pan met kokend water, dat op een vuurtje staat buiten hun huisje. Hartverwarmend!
