Spinoza Centrum voor vernieuwing van de democratie

Spinoza Centrum een broedplaats voor de nieuwe democratie

Een maatschappelijk debat en dialoog is nodig om de vernieuwing van de (lokale) democratie te organiseren.  Daarbij kunnen we de filosofie van Spinoza als uitgangspunt nemen en de politiek denker Spinoza als een voorbeeld van iemand die het in zijn tijd heeft aangedurfd om de gevestigde orde te trotseren met zijn verlichte denkbeelden.

Neem de filosofie van Spinoza als uitgangspunt om de democratie een nieuwe impuls te geven

Een dialoog over de democratie kan zowel binnen als buiten het parlement en de raadzalen plaatsvinden. Wel wordt het tijd om aan de slag te gaan in plaats van te praten door voor de zoveelste keer het expliciteren van standpunten, meningen en stellingnames. Onze democratie (en de modernisering daarvan) is te belangrijk om dat zonder regie te laten plaatsvinden. Daarom is het nodig om een centrale plek te creëren om vrijuit, creatieve en haalbare maatregelen, ideeën, ontwerpen en voorstellen te presenteren en te toetsen. Een centrum van de nieuwe democratie kan dan een broedplaats, stadslab en campus worden om de democratie aan te passen aan de wensen en behoeften van burgers en de wijze waarop zij willen participeren.

In het centrum kunnen burgertoppen worden georganiseerd en jaarlijkse burgerdagen. Verder kunnen er colleges worden gegeven over maatschappelijke thema’s. Omdat de scheiding tussen kerk en staat door bepaalde politieke partijen en stromingen opnieuw ter discussie wordt gesteld, ligt het voor de hand om dit centrum van de nieuwe democratie het Spinoza Centrum te noemen. Bovendien wordt het tijd om de filosoof Spinoza een belangrijke plaats in onze samenleving te geven. Het centrum kan ook een Spinoza Museum en een School voor Filosofie huisvesten.

Een broedplaats en laboratorium voor de democratie

Het Spinoza Centrum kan helpen met het realiseren van een omslag naar een door burgers gedragen democratie die zich bovendien kan aanpassen aan de snelle veranderingen van de samenleving van de 21ste eeuw.

Het centrum kan een regierol nemen in de democratische vernieuwing. In de broedplaats kunnen nieuwe ideeën uit het hele land worden gepresenteerd en getoetst op uitvoerbaarheid en haalbaarheid. In laboratorium bijeenkomsten kunnen democratische instrumenten worden getest. Neem bijvoorbeeld de buurtbegroting. Testvragen kunnen zijn: hoe kun je zorgen voor voldoende draagvlak; hoe meet je de democratische impact; hoe zorg je voor verbinding met de gemeenteraad; is het een optie om  buurtvoorstellen met een grote impact in de gemeenteraad te behandelen waarbij de gemeenteraad toetst of het past binnen de gemeenschappelijke kaders voor de ontwikkeling van wijken en voldoet aan criteria zoals inclusiviteit? hoe zorg je voor de balans tussen bottom up burgerinitiatieven en het (top down) beleid van de gemeente?

Spinoza Centrum voor 750 JAAR AMSTERDAM

Baruch (Benedictus de) Spinoza (Amsterdam 1632 – Den Haag 1677) was een Nederlands filosoof, wiskundige, politiek denker en lenzenslijper uit de vroege Verlichting. Hij was van Sefardisch-Joodse afkomst. Hij accepteerde geen verklaring dan die is gebaseerd op de rede. Hij stelde dat de Bijbelse profeten gewone mensen waren met een verbeeldingskracht die niet namens God spraken.

In het Theologisch-Politiek Traktaat pleitte Spinoza voor volledige vrijheid van meningsuiting en tolerantie. Als politiek denker vond hij dat de macht van de staat nooit aan een enkeling toevertrouwd mocht worden, omdat daar misbruik van gemaakt zou worden. Zijn opvattingen zijn actueel door de opstelling van de Amerikaanse president Trump en de opkomst van populistische en extreem-rechtse partijen in Europa. De democratie is voor Spinoza een instrument hoe we het beste de samenleving kunnen inrichten.

Spinoza Kring Amsterdam wil ook centrum

De Amsterdamse Spinoza Kring stelt voor dat Spinoza (1632-1677) een boegbeeld van Amsterdam wordt en dat het stadsbestuur een plaats inruimt voor Spinoza om daarmee één van ‘s werelds grootste denkers de eer te betonen die hem toekomt. Spinoza’s wijsbegeerte heeft in de 17e eeuw de kiem gelegd voor de inrichting van de open en vrijzinnige stad Amsterdam. Lees verder over het plan van de Spinoza Kring.

Achtergrond van deze blog

• kloof tussen burgers en politiek; politieke partijen zijn vooral gericht op de volgende verkiezingen en te weinig met de toekomst
• veel mensen stemmen nog wel maar met tegenzin
• kabinet, colleges en ambtenaren behartigen vooral belangen van bedrijven, banken en boeren
• burgers moeten naar de rechter om de overheid te dwingen om bijvoorbeeld te voldoen aan de normen voor luchtvervuiling
• de denkbeelden van Spinoza zou iedereen moeten kennen
• de aanleiding voor deze blog was het onderstaande artikel in het Parool.

In Het Parool van 4 februari pleitte de D66-wethouder Simone Kukenheim voor de oprichting van de republiek Amsterdam als PVV-leider Geert Wilders na de verkiezingen premier wordt.

Kukenheim sprak over zo’n staatsvorm op de nieuwjaarsreceptie van het slavernij-instituut Ninsee. Zij wil een activistische opstelling van de stad tegen racisme en onverdraagzaamheid. “Rebellie past onze stad als een handschoen,” zei Kukenheim en Amsterdam, als diverse en tolerante stad, moet niet aarzelen om tegen de landelijke trend in te gaan.

De wethouder is trots op de Amsterdammers die dagelijks tegen racisme strijden. Amsterdammers mogen niet tegen elkaar worden opgezet en uitgespeeld. Als we dat niet duidelijk maken dan worden we onderdeel van hetzelfde klimaat. Collega wethouder Kajsa Ollongren legde een jaar eerder al een verband tussen de komst van Wilders als premier of minister en de oprichting van de Republiek Amsterdam. Bron: Het Parool

In het huidige gepolariseerde klimaat is een pleidooi voor een Amsterdamse republiek een stevig signaal naar politici die de grenzen willen sluiten en zich terug willen trekken achter de dijken. Maar het oprichten van een Republiek Amsterdam helpt niet om de kloof tussen politiek en burgers te overbruggen.

Daarom hadden de D66 wethouders beter een pleidooi kunnen houden voor de vernieuwing van de lokale democratie. Dit kan door stapsgewijs een stelsel te ontwikkelen waarin het perspectief van burgers en de invloed van burgers centraal komen te staan. Als we de denkbeelden van Spinoza in onze 21ste eeuw toepassen dan zouden we kunnen stellen dat we de macht ook niet aan een paar politieke partijen mogen toe vertrouwen als zij de belangen van burgers te vaak ondergeschikt maken aan de belangen van bedrijven, banken en boeren (q-koorts, bankfraude, belastingontwijking, luchtvervuiling in steden, Schiphol en recent Lelystad).

Andere ideeën over de rol van burgers

De Piratenpartij wil een schaduwraad van burgers die de gemeenteraad gevraagd en ongevraagd van advies dient en de mogelijkheid voor burgers lokaal en stedelijk besluitvormende burgerfora bijeen te roepen. Meer lezen in Het Parool.

Op 24 oktober j.l. is Code Oranje gelanceerd door burgemeesters, wethouders, ondernemers, raadsleden, wetenschappers en actieve burgers. Code Oranje gaat over de staat van onze huidige politieke democratie. Die verdient een grondig herontwerp en dit vraagstuk is urgent. De landelijke verkiezingen in 2017 en de gemeentelijke verkiezingen in 2018 moeten het kantelpunt vormen om de nieuwe democratie te realiseren. Meer lezen op website democratic challenge.

Burgers nemen het heft zelf in handen om hun leefomgeving te verbeteren. Op de websites www.stedenintransitie.nl en www.citiesintransition.eu staan honderden voorbeelden van projecten die burgers samen organiseren in hun buurten.

In de huidige democratie zijn het college, de politieke partijen en ambtenaren het middelpunt van de stad. Maar in de bottom-up democratie willen burgers zelf invloed uitoefenen op de leefbaarheid in de buurt, het bestrijden van luchtvervuiling en klimaatverandering en het realiseren van publieke functies.

Achtergrond Spinoza

De vraag is in hoeverre de vlucht van de voorouders van Spinoza van invloed is geweest voor zijn denkbeelden.

Wikipedia schrijft: Sefardische Joden of Sefardim zijn Joden wier voorouders in Spanje en Portugal leefden. In 1492 (toen Columbus Amerika ontdekte) werden zij als gevolg van het verdrijvingsedict gedwongen Spanje te verlaten, dan wel zich tot het christendom te bekeren. In 1497 werden de Sefardim in Portugal voor dezelfde keuze gesteld. Hiermee kwam een einde aan een periode van openlijke Joodse aanwezigheid op het Iberisch Schiereiland, die in ieder geval teruggaat tot vóór de Romeinse verovering van Iberië.

De term Sefardim is afgeleid van het Hebreeuwse woord “Sefaràd”, dat Spanje betekent. De taal van de Sefardim is het Ladino, een aan het Spaans verwante taal met veel Hebreeuwse woorden. In de video ‘El Otro Camino’ de geschiedenis van de Sefardische Joden met een korte liedjes in het Ladino. Deze taal is bijna uitgestorven, maar Noam Vazana zingt in het Ladino met haar project Nani.

René Cuperus: wat gebeurt er met een samenleving die de toekomst afwijst, terwijl ze wel in de machtigste stroomversnelling van de geschiedenis terechtkomt? Wat gebeurt er in een democratie als te veel mensen gewoon geen zin hebben in verandering?  Lees zijn column in de Volkskrant.

https://toonjansen.online/democratie-is-stemmen-op-meer-partijen